Madeni Yağ Analizleri
İş Makinalarınızdaki Kullanılmış Yağların analizi neden önemli ?
- Zamanından önce değiştirdiğiniz yağlar nedeniyle masraflarınız çok mu yüksek ?
- Kullanım süresini geçirdiğiniz yağlar nedeniyle makinalarınızda oluşan arızalar canınızı mı sıkıyor ?
- Kısaca, iş makinalarınızdaki yağların değişim zamanını doğru olarak tepit etmek mi istiyorsunuz ?
ÇÖZÜM:
Yağlarınızın ve aşınma elementlerinin Uluslararası test yüntemlerine göre ölçümü ile yağlarınızın durumunu ve makinanızın neresinde sorun oluşmaya başladığını önceden tespit edelim.
Bu sayede;
- Makinalarınızda arıza oluşmadan önce bilginiz olsun, yüksek masraf çıkaran arızalar oluşmadan önlemizi alın
- Zamanında yağ değişimi/ilavesi ile masraflarınızı düşürün
- Gereksiz yağ kullanımınız azalacağından atık yağ sorununuz azalsın
- Atık yağlarınızın oluşturduğu çevre sorunlarının azaltılmasına katkıda bulunun
ELEMENTLER
Katkı elementler ve Aşınma metalleri, sistemlerden alınan yağ numunelerinde, sistemin değişik parçaların daki aşınmalardan dolayı meydana gelecek aşınma elementleri miktarının ppm mertebesinde tespiti ve buna bağlı olarak sistemin ve sistemdeki yağın performansının belirlenmesidir. Büyük veya küçük iş makineleri parkına sahip müşterilerimizin, armatörlerin ve endüstriyel madeni yağ tüketicilerinin ortak isteği araç ve makinelerinden maksimum performansı en ucuz şekilde elde etmektir. Bu da yağdaki aşınma metalleri analizini yapmakla mümkün olur. Böylelikle müşterilerimizin dizel motorları veya hidrolik sistemlerinin periyodik koruyucu bakımına yardımcı olunur. Makine, yağ cinsi, kullanım saati ve ünite bilgilerini kapsayan numunelerin tavsiye edilen numune alma usullerine göre alınması, analiz sonuçlarının hassasiyetini etkiler. Analiz sonuçları ASTM metoduna göre analiz raporuyla birlikte müşterilerimize bildirilir.Diğer motor yağında aşınma elementlerinin analizi neticesinde motordaki aşınma kaynaklarını belirlenebilir. Laboratuvarımızda elementlerin tayini ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemlerinden ASTM D 5185 ile yapılmaktadır.
VİSKOZİTE
Genellikle tanımlamada kinematik viskozite birimi olan cSt (centiStoke) kullanılır. Hidrolik ve dişli yağlarında viskozite açısından kullanım aralığı -%10 ilâ +%20'dir. Kalınlaşmış (viskozite si artmış) yağda aşırı derecede kirlilik ve/veya reçineleşme olduğunu gösterir. İncelmiş (viskozitesi azalmış) yağın viskozitesinin düşüklüğünün nedeni, yakıt karışması, yanlışlıkla ince yağ karıştırılması veya yağın yorulmasından kaynaklanan moleküler zincirlerin kopması olabilir. Laboratuvarımızda kinematik viskozite ölçümü ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemlerinden ASTM D445 ile yapılmaktadır. Bu yöntemde yağ numunesinin belli derecede sıcaklıkta tutulan bir yağ banyosunda bulunan ince kapiler bir borudan yerçekimi etkisi altında akması sağlanır. Akma süresine bağlı olarak yağın kinematik viskozitesi sabit iki nokta arasındaki akma süresinden, kullanılan Ubbelohde tüpüne ait K sabiti değeri ile çarpılarak yağın cSt (mm2/sn) cinsinden bulunur.
PARTİKÜL SAYISI ( YAĞ KİRLİLİĞİ )
Yağ kirliliği , özellikle iş makinalarında çok önemli bir parametre olan ve hem yağın ömrünü hem de iş makinasının ömrünü ve arıza sıklığını tanımlayan bir unsurdur. İş makinalarında kullanılan hidrolik ve dişli yağlarının kalitesini etkileyen en önemli unsur, partikül kirliliğidir. Zira partikül kirliliği, içerdiği elementlerle yağın kimyasını etkilediği gibi, tribolojik ve reolojik özellikleri ile aşınmalara neden olmaktadır. Kirlilikle ilgili genel kural koymak zordur. Ancak, hidrolik yağlarında ISO4406 14/11 (NAS 6 veya 7), dişli yağlarında ise ISO4406 18/15 (NAS 9) limit değerleri kullanılır. Aslında, makina tipine göre bu limit değerler farklılık gösterebilir. Özellikle, servo-valflerde kullanılan hidrolik yağlarında 12/9 dahî arandığı durumlar vardır. Kirliliği ifade etmekte genellikle bir mililitre yağ numunesinde belli bir ortalama mikron büyüklükteki partiküllerin sayısı kullanılır. Kirlilik sayımında kullanılan ISO4406 standardı en son 1999 yılında güncellenmiştir. Bu standatta, R1/R2/R3'de kullanılan R "Ranj Sayısı" 1-30 arasındaki sayılarla değişir ve 1 mL yağ numunesinde bulunan partikül sayısı arasında ~2R şeklinde bir bağlantı vardır. Laboratuvarımızdaki bu analiz vakum ve basınç sistemi ile çalışan cihazımızda lazer sistemi kullanılarak yağdaki partikülün boyutları ve adedi ISO 4406 / SAE AS 4059 – NAS 1638 yöntemlerine göre ölçülmektedir.
TAN ve TBN ( TOPLAM ASİT VE BAZ SAYISI )
Madeni yağlar, depolanmaları ve kullanılmaları süreci boyunca dış etkilere maruzdur. Bu etkilerin yağdaki en önemli sonucu, karbon (C) ve hidrojen (H) atomlarından oluşan moleküllere oksijen (O) girişini sağlayarak, yağın asite (COOH) dönüşmesidir. Oluşan değişik asitler, madenî yağın çalıştığı yüzeylerde aşındırıcı ve korozif etki yaratırlar. O nedenle, yağ imalâtçıları yağda asitleşmeyi dengelemek için, yağın içine alkalen katkı maddeleri katarlar. Bunlar genellikle kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), çinko (Zn) ve P (fosfor) bileşikleridir. Yağın oksitleşmesi, dolayısıyla asit oluşumu, yağın içindeki alkalen maddelerin düzeyini ölçerek değerlendirilebilir. TAN (Total Acid Number - Toplam Asit Sayısı) değeri, yağın bir mililitresindeki asidi nötralize edecek alkalen madde potasyum hidroksit (KOH) miktarının gram olarak ifadesidir. TBN değeri, rezerv alkaleni gösterdiği için kullanımda sürekli düşer. Laboratuvarımızda bu analizler ototmatik titratörle yapılmaktadır. Laboratuvarımızda TAN tayini ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemlerinden ASTM D 664 , TBN tayini ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemlerinden ASTM D 2896 ile yapılmaktadır.
NEM TAYİNİ
Yağda su, en tehlikeli dış etkilerin başında gelir. Zira suyun içindeki oksijen, karbon ve hidrojen ile birleşerek asit yapabildiği gibi, suyun bu özelliği ile temas ettiği yüzeylerde korozyona neden olduğu bilinmektedir. Su analizinde "ppm" (parts per million - milyonda bir) birimi kullanılır. Laboratuvarımızda bu analiz, Otomatik Kulometrik Karl Fischer titrasyon cihazı ile ölçülür. Laboratuvarımızda kulometrik nem tayini ölçümü ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemlerinden ASTM D6304 ile yapılmaktadır.
RENK TAYİNİ
Renk değişimi madeni yağın ana hammaddesi olan baz yağın rafinasyonundan kaynaklanmaktadır. Madeni yağdaki fiziksel bir değerdir. Kaliteli bir motor yağı, içeriğindeki dispersan - deterjan katıklar sayesinde, motorda oluşan kurum parçalarını dağıtarak bünyesine alır, metal yüzeylere yapışmalarını engeller. Bu nedenle rengi değişir. Dolayısıyla kirli görünen motor yağı görevini iyi yerine getiriyor demektir.Laboratuvarımızda renk tayini ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemlerinden ASTM D1500 ile yapılmaktadır.
FLASH POİNT ( PARLAMA NOKTASI ) TAYİNİ
Yağların, parlama ve yanma noktalarını belirleyen testtir. Bu değerler, çalışma güvenliği açısından önemlidir.Laboratuvarımızda Flash Point ( Parlama Noktası )tayini ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemlerinden ASTM D92 ile yapılmaktadır.
BAKIR KOROZYON TAYİNİ
Bakır plaka üzerinde renk değişimi tespiti ile yağlayıcının bakır malzemeler üzerindeki korozyonunu belirlemeye yarayan test metodudur. Laboratuvarımızda Bakır Korozyon tayini ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemlerinden ASTM D130 ile yapılmaktadır.
FT-IR
Madeni yağlarda kullanılmamş yağ numunesiyle , kullanılmış yağ numunesinin spektrumlarının birbirinden çıkarılmasıyla ölçülen değerler vardır. Bu parametrelerden bazıları ; Soot A ( Kurum, is ), Soot B ( Kurum, is ) , Water A (Su), Water B (Su), Oxidation A ( Oksidasyon A) , Nitration ( Nitrasyon) , Phosphate Antiwear (Fosfat Aşınması), Gasoline (gaz,petrol,benzin), Diesel, Diesel Verification ( Yakıt Doğrulama), Sulfation (Sülfat etkisi) , Glycol (Glikol) , Glycol verification A , Glycol verification B olarak bilinmektedir. Laboratuvarımızda bu parametrelerin analizi ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemlerinden ASTM E 2412 ile yapılmaktadır.